“Mama” hoor ik mijn 7 jarige dochter roepen, “Mamaaaaaa” hoor ik nog een keer als ik blijkbaar niet snel genoeg reageer. Inmiddels is ze bijna 21, die lieverd, maar ik kan me de angstige kreten van toen nog herinneren, als ze niet kon slapen en bang werd in het donker. Na haar eerst gerustgesteld te hebben was het vaak genoeg om alleen maar even bij haar te blijven zitten en mijn hand op haar hoofd of arm te leggen zodat ze mijn aanwezigheid voelde. Wanneer ze begon te praten gaf ik rustig maar kort antwoord en uiteindelijk kon ik haar dan veilig in haar warme bed met haar knuffelkabouter in haar armpjes achter laten.

Bij mensen met dementie verdwijnen de meest recente herinneringen het eerst, herinneringen van de jeugd van iemand met dementie kunnen soms door bijvoorbeeld muziek uit die tijd weer boven komen drijven. Zo heb ik eens een dame bij mij op de afdeling van wie de woordenschatkist aardig leeg begint te raken, en die geen samenhangende zinnen meer kan maken, een lied van Vera Lynn mee horen zingen. Toen het lied weer was afgelopen verzonk zij weer in haar verborgen zelf, een van de vier fasen van ik-beleving.

“Zuster” hoor ik Rina van bijna 84 roepen, “zusteeeeeer” hoor ik nog een keer als ik blijkbaar niet snel genoeg reageer. Rina ligt net in bed en is bang. Wanneer ik haar vraag waarom ze bang is vertelt ze me haperend dat ze bang is dat ze helemaal alleen is en er geen zusters meer zijn. Meteen moet ik denken aan 14 jaar geleden, toen mijn dochter vaak bang was in het donker en geruststelling nodig had, en ik deed het zelfde bij Rina als wat ik 14 jaar geleden bij mijn dochter deed. Ik ging naast haar zitten, legde mijn hand op haar arm en vertelde haar dat er 3 zusters waren en dat wij er voor zorgden dat ze veilig was. Rina bleef nog een tijdje haar angst uiten, maar naarmate ik langer bij haar zat en rustig maar kort antwoord gaf werden de pauzes tussen haar uitingen steeds langer, tot ze uiteindelijk stil bleef en ik haar veilig in haar warme bed met haar knuffelkat  bij zich, achter kon laten. 

Mijn gevoel gaf me in dat het een poging waard was om de manier waarop ik zo lang geleden mijn dochter geruststelde nu in te zetten. Ergens had ik er wel een dubbel gevoel bij, omdat Rina een volwassen vrouw is en geen klein kind. Het was heel bijzonder om mee te maken dat Rina zich uitendelijk vandaag veilig genoeg voelde om te gaan slapen.  Het is, net als bij kinderen, alleen geen garantie dat het de volgende keer ook werkt. Iedere persoon en iedere situatie heeft een benadering nodig die op dat moment passend is.

Bij dementie zijn vier ontwikkelingsstadia in de leef- en gedachtewereld te onderscheiden, de vier fasen van ik-beleving. Deze fasen lopen geleidelijk in elkaar over en de verschijnselen kunnen per persoon verschillen. Mocht je hier meer over willen weten klik dan even op deze link naar de pagina van Interzorg